12.11.2019 Program współdziałania – ramy wewnętrznego nadzoru podatkowego

1 lipca 2020 r., wraz z wejściem w życie nowego Działu IIB Ordynacji podatkowej, zacznie obowiązywać program współdziałania między administracją skarbową a największymi podatnikami. To nowa forma współpracy oparta na umowie o współdziałaniu, zawieranej między Szefem Krajowej Administracji Skarbowej („Szef KAS”) a podatnikami podatku dochodowego od osób prawnych, których przychód za poprzedni rok podatkowy przekroczył równowartość 50 mln EUR.

Enodo

Program współdziałania 

Umowa o współdziałaniu to polskie wydanie co-operative compliance: programów poprawnego rozliczenia opartego na ścisłej współpracy pomiędzy podatnikiem a administracją skarbową. Ich pierwowzorem jest holenderski nadzór horyzontalny
(horizontal monitoring).

Zgodnie z przepisami w pierwszych trzech latach działania programu liczba jego uczestników może zostać ograniczona do 20. Szef KAS będzie decydował o tym, czy z podmiotem wnoszącym o zawarcie umowy o współdziałanie umowę taką zawrze. Wybór uczestników zostanie dokonany z uwzględnieniem m.in. gospodarczego i społecznego ich znaczenia oraz zróżnicowania pod względem prowadzonej działalności gospodarczej. Może także uwzględnić kolejność wpływu wniosków.

Istota programu

Sens programu jest dwojaki.

Po pierwsze jest nim – jak głosi motto programu – „przejrzystość w zamian za pewność”. Podmiot uczestniczący w programie przedstawia Szefowi KAS wszelkie kwestie potencjalnie sporne przekraczające uzgodniony próg istotności. Szef KAS wypowiada się na temat tych kwestii „w czasie rzeczywistym”, w tym zwłaszcza – w duchu zrozumienia biznesu i dążenia do konsensusu – zawiera z podatnikiem tzw. porozumienia podatkowe (w obszarach odpowiadających m.in. właściwym interpretacjom indywidualnych, uprzednim porozumieniom cenowym, opiniom zabezpieczającym).

Po drugie do istoty programu należy zastąpienie kontroli zewnętrznej podmiotu – prowadzonej przez organy krajowej administracji skarbowej, kontrolą wewnętrzną – prowadzoną przez samego podatnika. Administracja skarbowa ufa, że podatnik ma wolę oraz zasoby, by samodzielnie zadbać o poprawność swojego rozliczenia podatkowego. Gwarantem tego są adekwatne i skuteczne tzw. ramy wewnętrznego nadzoru podatkowego (Tax Control Framework – „TCF”). Ich posiadanie przez podatnika jest warunkiem zawarcia i obowiązywania umowy o współdziałanie.

Oba te aspekty i związane z nimi zalety współdziałania można sprowadzić do jednego: ścisłej współpracy między administracją skarbową a podatnikiem w celu zapewnienia poprawności rozliczenia podatkowego. Poprawność ta leży w interesie obu stron.    

Znaczenie nowej regulacji

Nowe przepisy są ważne z kilku powodów.

Po pierwsze stanowią wyraz nowego podejścia do relacji podatnik – organy podatkowe. Do tej pory relacje te były napięte i nierzadko wrogie. Tu z założenia mają zostać oparte na zaufaniu, zrozumieniu i współpracy.

Po drugie udział w programie niesie dla podatników szereg bezpośrednich korzyści: ograniczenie lub zniesienie tradycyjnych kontroli ich rozliczenia podatkowego (zastąpienie kontroli następczej bieżącymi konsultacjami z Szefem KAS), zabezpieczanie pozycji podatkowej przez zawieranie z Szefem KAS porozumień podatkowych, wpłacanie zaliczek miesięcznych na podatek dochodowy w uproszczonej formie na podstawie prognozowanego na dany rok zobowiązania podatkowego, zmniejszenie lub brak odsetek za zwłokę od zaległości podatkowych, ograniczenie obowiązków raportowania MDR itd.

Po trzecie nowe przepisy dają korzyści tym podmiotom, które nie podpiszą z KAS umowy o współdziałanie. Samo wdrożenie ram wewnętrznego nadzoru podatkowego pomoże ograniczyć ryzyko błędu w dużych podmiotach poprzez większą kontrolę procesów mających istotny wpływ na rozliczenia podatkowe. Co więcej, wdrożenie odpowiednich procedur i kontrola ich przestrzegania będzie wskazywać na dochowanie przez podatnika należytej staranności, co ma znaczenie w razie ewentualnej kontroli, sporu z administracją skarbową czy też postępowania na gruncie KKS.

Korzyści z nowych przepisów odniosą pośrednio także pozostali podatnicy. Ponadto zawarte w przepisach, uzasadnieniu oraz planowanych wytycznych MF wskazówki dotyczące wewnętrznego nadzoru podatkowego będą mogły zostać wykorzystane jako best practice przy zarządzaniu ryzykiem podatkowym w każdym przedsiębiorstwie. Wskazują one, jak ważne jest systemowe podejście do podatków, szczególnie w dużych podmiotach.  Może to być argumentem dla tych, którzy chcieliby przeprowadzić zmianę w tym zakresie w swoim przedsiębiorstwie, ale nie mają zgody ze strony zarządu lub udziałowców, a co za tym idzie środków, które mogliby na ten cel przeznaczyć.

Ramy wewnętrznego nadzoru podatkowego (Tax Control Framework)

Jakie działania należy podjąć, aby móc skorzystać z możliwości oferowanych przez nowe przepisy? Jak wspomniano wyżej, trzeba posiadać ramy wewnętrznego nadzoru podatkowego. To oznacza, że należy je dopracować lub nawet stworzyć od początku. Poniżej prezentujemy poszczególne etapy prac, jakie powinny zostać przeprowadzone.

Etap przygotowawczy (analityczny)

Pierwszy etap prac polega na rozpoznaniu i ocenie procesów zachodzących u podatnika, w tym procesów podatkowych oraz wypracowaniu modelu docelowych ram wewnętrznego nadzoru podatkowego, a konkretnie na:

  • rozpoznaniu, inwentaryzacji i mapowaniu rzeczywistych procesów gospodarczych oraz sposobu zarządzania mających wpływ na rozliczenia podatkowe (struktura grupy, struktura organizacyjna samego podatnika, rodzaje produktów i usług, kanały dystrybucji, narzędzia sprzedażowe i marketingowe, poziom kontroli i wpływu ze strony grupy, systemy IT i księgowe, istnienie standardów i kodeksów etycznych, wybrane elementy kultury korporacyjnej);
  • identyfikacji sposobu podejścia do kwestii podatkowych – strategia podatkowa, faktyczny przebieg procesów podatkowych, podział zadań i odpowiedzialności w odniesieniu do kwestii podatkowych, podejście do ryzyka podatkowego, najistotniejsze obszary rozliczeń podatkowych, istniejące procedury podatkowe, poziom automatyzacji, poziom pokrycia najistotniejszych kwestii i ryzyk podatkowych  procedurami i systemami IT (automatyzacja), poziom dostosowania istniejących procedur do faktycznego przebiegu procesów podatkowych w organizacji, poziom przestrzegania procedur, polityka szkoleń dla pracowników;
  • ocenie procesów i procedur podatkowych pod kątem adekwatności, kompletności oraz należytej staranności z uwzględnieniem uwarunkowań biznesowych;
  • ustaleniu docelowego modelu procesów podatkowych z uwzględnieniem sytuacji już zastanej w przedsiębiorstwie oraz założeń tego modelu uzgodnionych z przedstawicielami przedsiębiorstwa (np. rozkładu zadań, odpowiedzialności);

Etap wdrożeniowy

Drugi etap prac obejmie działania, których rezultatem będzie dostosowanie istniejących w firmie procesów i procedur do modelu opracowanego podczas etapu przygotowawczego. Do działań tych będą należeć w szczególności:

  • modyfikacja już istniejących procesów i procedur w przedsiębiorstwie – podatkowych oraz innych, które mają wpływ na rozliczenia podatkowe w taki sposób, aby odpowiadały modelowi docelowemu;
  • stworzenie nowych procedur podatkowych;
  • komunikacja wewnętrzna, w tym szkolenia wewnętrzne dla działów podatkowych i innych.

Etap oceny powdrożeniowej

Trzeci etap prac polega na sprawdzeniu skuteczności wdrożonych ram nadzoru i obejmować będzie m.in.

  • testy działania nowych procesów i procedur ze szczególnym uwzględnieniem obszarów najbardziej problematycznych;
  • ustalenie wytycznych dla audytu wewnętrznego oraz kontroli dokonywanej przez zewnętrznego audytora.

Po przeprowadzeniu tych działań przedsiębiorstwo będzie posiadać skuteczne i adekwatne ramy nadzoru podatkowego. Będzie to oznaczać, że podatnik kontroluje procesy podatkowe w sposób zapewniający prawidłowe wykonywanie obowiązków podatkowych.  Jest to, zgodnie z nowymi przepisami, najistotniejszy element pozwalający zarządzać ryzykiem podatkowym, pozytywnie oceniany przez organy podatkowe i umożliwiający zawarcie z KAS umowy o współdziałanie.

TCF a audyt podatkowy

Warunkiem zawarcia umowy o współdziałanie jest pomyślne przejście tzw. audytu wstępnego  – pozytywna opinia z tego audytu. Audyt taki przeprowadza Szef KAS w celu sprawdzenia prawidłowości wypełniania obowiązków podatkowych oraz skuteczności i adekwatności ram wewnętrznego nadzoru podatkowego.

Częścią audytu wstępnego jest tzw. niezależny audyt funkcji podatkowej. Niezależny audyt ma taki zakres jak audyt wstępny w ogóle – czyli polega na przeglądzie rozliczenia, ale także procesów i procedur stosowanych u podatnika.

Niezależnym audytorem podatkowym może być spółka doradztwa podatkowego, firma audytorska, doradca podatkowy lub biegły rewident – jednak z wyjątkami, obejmującymi m.in. podmioty powiązane oraz podmioty wykonujące na rzecz podatnika czynności rewizji finansowej, usługi doradztwa podatkowego lub prawnego w okresie objętym tym audytem podatkowym i w trakcie jego przeprowadzania.

 

Dr hab. Hanna Filipczyk

Izabela Ścierska - Kulma

Pozostałe aktualności

05.04.2024

Lider i 4 rekomendacje: ENODO Advisors w rankingu firm doradztwa podatkowego

Świętujemy sukces w tegorocznym rankingu firm doradztwa podatkowego Rzeczpospolita! Jesteśmy dumni, że w zespole ENODO Advisors mamy najlepszych specjalistów w Polsce w najważniejszych dziedzinach prawa podatkowego.

Enodo
12.12.2023

Wdrażaj KSeF z ENODO #10. Odbiór faktury w KSeF – na co zwrócić uwagę?

W poprzednim artykule z cyklu: „Wdrażaj KSeF z Enodo” opisaliśmy zagadnienia związane z wystawianiem faktury w KSeF. Dzisiaj spojrzymy na tę kwestię z perspektywy drugiej strony transakcji – nabywcy i analizujemy najważniejsze aspekty związane z odbiorem faktury w KSeF.

Enodo
05.12.2023

Wdrażaj KSeF z ENODO #9. Wystawianie faktury w KSeF – na co zwrócić uwagę?

W poprzednim artykule pisaliśmy o korektach zmniejszających VAT. Dzisiaj przedstawimy najważniejsze kwestie związane z wystawianiem faktur, takie jak data dokumentu, jego wizualizacja oraz wprowadzenie kodu QR weryfikującego e-faktury. Odpowiemy również na pytanie, czy warto uzupełniać wszystkie fakultatywne pola struktury logicznej faktury.

Enodo
07.11.2023

Wdrażaj KSeF z ENODO #5. Ustawa o obowiązkowym KSeF – jakie zmiany weszły już w życie?

Rewolucyjne przepisy ustawy o VAT[1] wprowadzające obowiązkowy KSeF wejdą w życie od 1 lipca 2024 r. Warto jednak zwrócić uwagę, że pewne mniejsze zmiany zaczęły obowiązywać już 1 września 2023. Przyjrzymy się im w ramach tej części naszego cyklu „Wdrażaj KSeF z ENODO”.

Enodo
08.03.2023

Korekta cen transferowych nie zawsze poza VAT (cz. 2)

W poprzednim artykule sygnalizowaliśmy niejednolite stanowisko organów podatkowych w kwestii oceny skutków podatkowych na gruncie VAT, wynikających z płatności wyrównawczych pomiędzy podmiotami powiązanymi, dostosowujących poziom rentowności do poziomu rynkowego. Źródłem problemu są niejasne przesłanki opodatkowania takich płatności. Dzisiaj przedstawiamy kolejne rozstrzygnięcie dotyczące korekty dochodowości – odmienne jednak od tego, które opisywaliśmy tydzień temu.

Enodo
09.01.2023

KSeF 2024: czas na analizę merytoryczną schemy nowej faktury!

1 grudnia 2022 r. został opublikowany projekt ustawy wprowadzającej obligatoryjny Krajowy System e-Faktur (KSeF) z dniem 1 stycznia 2024 r. (o publikacji projektu ustawy pisaliśmy już tutaj i tutaj). Od 1 stycznia 2022 r. KSeF funkcjonuje już jako opcja fakultatywna, umożliwiająca podatnikom testowanie nowego rozwiązania. Nowa formuła z jednej strony polega na łączeniu się z centralną bazą MF za pomocą interfejsowego oprogramowania, co w praktyce będzie wiązało się z koniecznością integracji używanego systemu księgowego z KSeF. Z drugiej zaś strony wprowadzony zostaje nowy format faktury (ustrukturyzowanej).

Enodo
01.12.2022

KSeF 2024: uwaga na sankcje!

Na stronie Rządowego Centrum Legislacyjnego został opublikowany projekt ustawy dotyczący obligatoryjnego korzystania z Krajowego Systemu e-Faktur. Rozpoczynamy cykl artykułów, w których szczegółowo omówimy kwestie wynikające z projektu. Na ten moment chcielibyśmy zwrócić Państwa uwagę na sankcje związane z niewdrożeniem lub nieprawidłowym korzystaniem z KSeF przez podatników VAT.

Enodo
18.11.2022

MF uwzględniło nasze postulaty w Objaśnieniach podatkowych dotyczących grup VAT

Ministerstwo Finansów opublikowało długo oczekiwane Objaśnienia podatkowe w zakresie grup VAT. Projekt tego dokumentu nie rozwiązywał ówczesnych problemów, a na dodatek przyniósł kolejne wątpliwości (częściowo pisaliśmy o nich tutaj). Wydanie finalnej wersji Objaśnień zostało poprzedzone konsultacjami podatkowymi, w których wzięliśmy udział. Z satysfakcją informujemy, że wiele ze zgłoszonych przez nas w tej procedurze uwag zostało uwzględnionych. W artykule omawiamy najważniejsze z nich.

Enodo
14.11.2022

Rozliczenia w ramach konsorcjum nie podlegają opodatkowaniu VAT

Jak sygnalizowaliśmy w naszym poprzednim artykule [link], stanowisko organów podatkowych w kwestii oceny skutków podatkowych wynikających z przepływów finansowych pomiędzy konsorcjantami, w związku z realizacją wspólnego przedsięwzięcia, jest niejednolite. Dzisiaj przestawiamy rozstrzygnięcie odmienne od tego, które opisywaliśmy tydzień temu, mimo że podjęte na gruncie zbliżonych okoliczności faktycznych.

Enodo
19.10.2022

Czy uchwała NSA rozwiąże problemy interpretacyjne dotyczące stosowania przepisów zawieszających terminy przewidziane w art. 15zzr ustawy covidowej?

W jednym z niedawnych wpisów na naszym blogu poruszaliśmy kwestię możliwego zawieszenia biegu terminów przedawnienia zobowiązań podatkowych wskutek zastosowania art. 15zzr ustawy covidowej. Okazuje się, że to zagadnienie może doczekać się rozstrzygnięcia na poziomie poszerzonego składu Naczelnego Sądu Administracyjnego.

Enodo
20.06.2022

Związek usługi budowlanej z nieruchomością a miejsce opodatkowania VAT

W naszym ostatnim artykule zasygnalizowaliśmy trudności związane z ustaleniem miejsca świadczenia usług. Dzisiaj przedstawiamy praktyczne wskazówki pomocne w ustaleniu związku usługi z nieruchomością, a w konsekwencji miejsca opodatkowania VAT.

Enodo
14.04.2022

TSUE: korzystna interpretacja pojęcia stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej dla potrzeb VAT

Wydane kilka dni temu orzeczenie TSUE[1] może być bardzo ważne dla praktyki podatkowej w zakresie VAT w Polsce. Dotyczyło ono bowiem wysoce spornej kwestii: jak należy właściwie interpretować dla potrzeb VAT pojęcie stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej.

Enodo
04.02.2022

Ulepszania Polskiego Ładu ciąg dalszy. Sejm uchwalił nowelizację ustawy o PIT

Uchwalona 27 stycznia br. nowelizacja[1] przewiduje m.in. wdrożenie mechanizmu zaniechania poboru zaliczek w podatku dochodowym od osób fizycznych znanego już z budzącego wiele kontrowersji rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 7 stycznia 2022 r.  Czy ustawa ostatecznie zniweluje wątpliwości powstające u płatników rozliczających wynagrodzenia swoich pracowników?

Enodo
29.12.2021

Interpretacja ogólna MF: zwolnienie jest, ale nie wiadomo kto może z niego skorzystać

Minister Finansów potwierdził[1], że przewidziane w ustawie o CIT zwolnienie z opodatkowania dywidendy otrzymywanej przez spółki (tzw. parent-subsidiary) może być stosowane także do dywidend wypłacanych przez spółki jawne i komandytowe. Niestety nadal pozostają wątpliwości co do tego, w jaki sposób ustalić grono podatników uprawnionych do zwolnienia.

Enodo
23.11.2021

Onkoodpowiedzialni: listopad pod znakiem problemów zdrowotnych mężczyzn

Kolejna odsłona akcji #ONKOODPOWIEDZIALNI, którą dumnie wspieramy jako partnerzy tego przedsięwzięcia, poświęcona jest profilaktyce, diagnostyce i leczeniu raka gruczołu krokowego i raka jąder. 

Enodo
21.10.2021

Ceny transferowe a COVID-19: co dalej z APA?

W poprzednim artykule przedstawiliśmy Rekomendacje FCT w zakresie alokacji strat oraz kosztów nadzwyczajnych, a także traktowania wsparcia antykryzysowego. Kolejnym istotnym tematem, z którym muszą zmierzyć się polscy podatnicy, jest kwestia aktualności uprzednich porozumień cenowych (APA) w czasach pandemii COVID-19. W niniejszym artykule przedstawiamy główne wnioski dotyczące tego tematu wynikające z prac Forum Cen Transferowych, działającego przy Ministerstwie Finansów.

Enodo
24.09.2021

Kolejne zmiany w przepisach o cenach transferowych – projekt ustawy w Sejmie!

Polski Ład to wciąż gorący temat, również w obszarze cen transferowych! Ostatnio w dwóch artykułach na naszej stronie internetowej opisywaliśmy pozytywne i negatywne dla polskich podatników propozycje zmian w przepisach dotyczących cen transferowych. Artykuły te były oparte o projekt zmian w przepisach o cenach transferowych, który trafiły do prekonsultacji. Dzisiaj wiemy już jak wygląd projekt przepisów, który trafił do Sejmu.

Enodo
27.05.2021

Webinarium: VAT a kary umowne i odszkodowania w branży budowlanej

Serdecznie zapraszamy na bezpłatne szkolenie poświęcone tematyce opodatkowania VAT-em kar umownych i odszkodowań w branży budowlanej. Z naszych obserwacji wynika, że zagadnienie to budzi wiele wątpliwości i praktycznych problemów, dlatego w trakcie spotkania omówimy nie tylko aspekty prawne, ale przede wszystkim skoncentrujemy się praktycznych przypadkach.

Enodo
04.05.2021

Komu opłaca się pozostanie w spółce komandytowej – cz. 2

Objęcie spółki komandytowej opodatkowaniem CIT spowodowało ożywiony ruch na rynku restrukturyzacji spółek komandytowych (o zmianach pisaliśmy w I cz. artykułu). Wielu wspólników z obawy przed podwójnym opodatkowaniem zysków wypracowanych przez spółkę, stara się zrestrukturyzować swoją działalność. Są jednak i tacy, dla których optymalnym rozwiązaniem może okazać się kontynuacja działalności w dotychczasowej formie.

Enodo
08.04.2021

Webinarium: STRATEGIA PODATKOWA 2021. Jak się przygotować?

Serdecznie zapraszamy na webinarium poświęcone sporządzaniu i publikowaniu informacji o realizowanej strategii podatkowej. Przepisy, które weszły w życie 1 stycznia br. nałożyły na dużych podatników obowiązek raportowania, i to już za ubiegły, tj. 2020 rok.

Enodo
25.02.2021

Ceny transferowe, cz. 2 – rozliczenia za 2021 r.

W poprzednim artykule wskazaliśmy na co zwrócić uwagę w kontekście rozliczeń z podmiotami powiązanymi, dotyczących ubiegłego roku. W tej części przybliżamy najważniejsze zmiany w przepisach z zakresu cen transferowych, które weszły w życie w styczniu 2021 r.

Enodo
03.11.2020

Konfiskata prewencyjna: udowodnij własną „niewinność”

Jak wynika z pierwszej części artykułu o konfiskacie prewencyjnej, planowane rozwiązanie z jednej strony wpisuje się w pewien trend zmian w przepisach karnych i karno-skarbowych, stanowiąc niejako domknięcie systemu konfiskaty. Z drugiej strony, ten nowy instrument mający  przeciwdziałać ukrywaniu majątku pochodzącego z przestępstwa, może zawierać rozwiązania, które będą trudne do pogodzenia z podstawowymi zasadami praworządności oraz standardami ochrony podstawowych praw i wolności konstytucyjnych jednostki.

Enodo
23.10.2020

SLIM VAT: nowe zasady ujmowania faktur korygujących

Jednym z rozwiązań upraszczających rozliczenia VAT w projekcie SLIM VAT[1] jest zmiana zasad ujmowania faktur korygujących zmniejszających oraz wprowadzenie do ustawy zasad ujmowania korekt zwiększających.

Enodo