01.12.2022 Czy polski system zwolnień z akcyzy jest zgodny z prawem UE?

Trybunał Sprawiedliwości UE w wyroku z 24 listopada 2022 r. nie podzielił zdania Komisji Europejskiej, której zdaniem wprowadzone przez polskiego ustawodawcę warunki zastosowania zwolnienia z akcyzy alkoholu etylowego używanego do produkcji leków naruszają zasadę proporcjonalności. Orzeczenie unijnego Trybunału nie rozstrzyga jednak ostatecznie, że polskie przepisy są zgodne w prawem Unii. Z tego względu wyrok powinien stanowić punkt wyjścia do dalszej dyskusji w tej kwestii, zarówno w Ministerstwie Finansów jak i w Komisji Europejskiej.

Enodo

Przypomnijmy, że 12 marca 2021 r. Komisja Europejska wniosła o stwierdzenie, że pozbawiając importera zwolnienia z podatku akcyzowego, które ma charakter obowiązkowy w przypadku alkoholu etylowego używanego do produkcji lekarstw, gdy nie wybierze on procedury zawieszenia poboru akcyzy, Rzeczpospolita Polska uchybiła zobowiązaniom wynikającym z art. 27 ust. 1 lit. d) dyrektywy Rady 92/83/EWG z dnia 19 października 1992 r. w sprawie harmonizacji struktury podatków akcyzowych od alkoholu i napojów alkoholowych (Dz.U. 1992, L 316, s. 21) oraz z zasady proporcjonalności. Powołany wyżej przepis nakazuje państwom członkowskim zwolnić z podatku akcyzowego alkohol używany do produkcji lekarstw. Państwa członkowskie mają przy tym możliwość ustanowienia warunków w celu zagwarantowania prawidłowego i uczciwego stosowania zwolnienia oraz zapobiegania wszelkim ewentualnym wypadkom uchylania się, omijania lub naruszania przepisów.

Co mówią polskie przepisy?

Z przepisów ustawy akcyzowej wynika, że przywożony do Polski alkohol etylowy przeznaczony do produkcji leków może zostać zwolniony z akcyzy jedynie wówczas, gdy jego przemieszczenie będzie miało miejsce w procedurze zawieszenia poboru akcyzy.

Przy imporcie spoza UE wymaga to w obecnym stanie prawnym uzyskania zezwolenia naczelnika urzędu skarbowego na prowadzenie działalności jako zarejestrowany wysyłający oraz zezwolenia na prowadzenie składu podatkowego.

W przypadku nabycia wewnątrzwspólnotowego niezbędne jest natomiast uzyskanie zezwolenia na prowadzenie składu lub na prowadzenie działalności jako tzw. zarejestrowany odbiorca.

Producent leków, który chciałby wykorzystać nieobciążony akcyzą etanol w swoim procesie produkcyjnym, musi zatem samodzielnie założyć skład podatkowy albo otrzymać alkohol za pośrednictwem krajowego usługowego składu podatkowego, ewentualnie – w przypadku sprowadzania alkoholu z UE – samodzielnie uzyskać status zarejestrowanego odbiorcy. Co więcej, aby móc przemieścić z UE do Polski etanol w procedurze zawieszenia, w tej samej procedurze musi on zostać wysłany z państwa dostawcy, co tworzy kolejne wymagania formalne w kraju jego wysyłki.

KE: polskie regulacje naruszają zasadę proporcjonalności

Zdaniem Komisji, wprowadzone przez polskiego ustawodawcę warunki zastosowania zwolnienia z akcyzy naruszają zasadę proporcjonalności, ponieważ wykraczają poza to, co jest konieczne do zagwarantowania prawidłowego i uczciwego stosowania zwolnienia oraz zapobiegania wypadkom uchylania się, omijania lub naruszania przepisów, a więc to, na co zezwalają państwom członkowskim przepisy unijnych dyrektyw akcyzowych.

Stanowisko TSUE odmienne od KE

Stanowiska tego nie podzielił Trybunał Sprawiedliwości UE, który wyrokiem z 24 listopada 2022 r. (sprawa C-166/21) oddalił skargę Komisji. Trudno przy tym mówić o zaskoczeniu, ponieważ rozstrzygnięcie takie zarekomendował już wcześniej Rzecznik Generalny A.M.Collins w opinii z 7 lipca 2022 r.

Czy polskie przepisy są zgodne z prawem unijnym?

Czy zatem Trybunał uznał polskie regulacje dotyczące zwolnienia z akcyzy alkoholu przeznaczonego do produkcji leków za zgodne z unijnym prawem? Niekoniecznie…

W sentencji wyroku TSUE stwierdził bowiem, że Komisja nie wykazała zgodnie z wymogami prawa, iż Rzeczpospolita Polska uchybiła zobowiązaniom, jakie na niej ciążą na mocy art. 27 ust. 1 lit. d) dyrektywy 92/83 i zasady proporcjonalności. Tymczasem, ponieważ to Komisja pozwała Polskę w przedmiotowej sprawie, to na Komisji ciążył ciężar udowodnienia twierdzeń, na których oparte zostały zarzuty skargi.

Można niestety odnieść wrażenie, że Komisja w trakcie postępowania straciła w pewnym stopniu zainteresowanie wygraniem sprawy, a co najmniej mocno się w niej pogubiła. Sama przyznała bowiem przed Trybunałem, że wymóg zastosowania przez importera procedury zawieszenia jest zgodny z art. 27 dyrektywy 92/83/EWG. W związku z powyższym jej zarzut ograniczył się w zasadzie do braku ustanowienia przez Polskę dodatkowego mechanizmu zwolnienia zwrotowego dla podmiotów. Dotyczyć ono by miało podmiotów, które nie chcą lub nie mogą spełnić obecnego warunku zwolnienia w postaci zastosowania procedury zawieszenia i wolałyby akcyzę najpierw zapłacić, a następnie – po wykorzystaniu alkoholu do produkcji leków – wystąpić o jej zwrot.

Trybunał „obalił” ten zarzut argumentując, że z przepisów dyrektywy 92/83/EWG nie wynika, aby państwa członkowskie były zobowiązane do ustanowienia mechanizmu zwrotu. Z art. 27 ust. 6 ww. dyrektywy wynika bowiem, że państwa członkowskie mają jedynie taką możliwość, a zatem Komisja nie mogła temu argumentowi zaprzeczyć.

Problem w tym, że to nie w braku ustanowienia zwolnienia zwrotowego tkwiło sedno sprawy. Gdyby polskie przepisy nie wymagały bezwzględnego stosowania procedury zawieszenia przed zastosowaniem zwolnienia z podatku i możliwe byłoby np. skorzystanie ze zwolnienia w imporcie poprzez zastosowanie go w zgłoszeniu celnym do procedury dopuszczenia do obrotu, a w przypadku nabycia wewnątrzwspólnotowego – w deklaracji uproszczonej składanej w związku z tym nabyciem (nawet gdyby miał do tego prawo jedynie podmiot zużywający alkohol, czyli producent leków), w ogóle nie byłoby dyskusji o zwolnieniu zwrotowym. Tym bardziej, że zwolnienie zwrotowe samo niepozbawione jest wad, chociażby z uwagi na konieczność czasowego finansowania akcyzy. Także tego argumentu nie omieszkał wykorzystać Trybunał, który zarzucił Komisji, że nie wykazała ona, dlaczego uciążliwy mechanizm zwolnienia zwrotowego miałby być dla pomiotów bardziej korzystny od obecnego wymogu stosowania procedury zawieszenia poboru akcyzy. Komisja dała się zatem w ten sposób zapędzić w przysłowiowy kozi róg. Ze strony Komisji zabrakło wyliczenia licznych obowiązków związanych z prowadzeniem składu podatkowego, wyliczenia ich czasochłonności i kosztów z nimi związanych, kosztów obsługi akcyzowej przez prowadzących składy usługowe, a także dodatkowych kosztów logistycznych powodowanych koniecznością korzystania z procedury zawieszenia poboru akcyzy.

Orzeczenie TSUE nie spełniło oczekiwań polskich podatników

Abstrahując od błędów popełnionych przez Komisję w tym postępowaniu, rozstrzygnięcie TSUE rozczarowuje. Problem w stosowaniu zwolnienia alkoholu do produkcji leków został przez Trybunał potraktowany bardzo powierzchownie. Tymczasem nie został on wymyślony przez Komisję, lecz zgłoszony Komisji przez polskich producentów tych wyrobów, u których konieczność stosowania procedury zawieszenia generuje dodatkowe koszty i komplikuje procesy logistyczne.

To nie koniec dyskusji nad ograniczeniami zwolnień z akcyzy

Ocena przedstawiona w zeszłotygodniowym wyroku TSUE wydaje się być bardziej oceną sposobu prowadzenia sprawy przez Komisję niż oceną zgodności polskich przepisów akcyzowych z wymogami stawianymi przez prawo Unii. Z tego względu, komentowany wyrok nie powinien zamykać dyskusji nad zasadnością ograniczeń wprowadzonych do polskiego systemu zwolnień z akcyzy nie tylko w odniesieniu do alkoholu etylowego, ale także w przypadku innych wyrobów akcyzowych, wśród których wymienić można chociażby oleje i preparaty smarowe.

Nadchodzące zmiany w przepisach pogłębią wątpliwości

Od 13 lutego 2023 r. do wewnątrzwspólnotowego przemieszczania, poza procedurą zawieszenia (tj. z zapłaconą akcyzą) wyrobów wymienionych w załączniku 2 do ustawy akcyzowej, w tym także alkoholu etylowego, będzie obowiązkowo stosowany dokument e-SAD. Oznacza to, że wszystkie tego rodzaju przemieszczenia będą w czasie rzeczywistym monitorowane przez administrację skarbową w systemie EMCS, a podmioty odbierające te wyroby w tym systemie będą posiadały status uprawnionego odbiorcy i numer akcyzowy, nadane przez krajową administrację skarbową. Będą to więc podmioty zweryfikowane przez organy podatkowe. Taki status mogą uzyskać również producenci leków nabywający wewnątrzwspólnotowo etanol. Czy zatem w nowym stanie prawnym stosowanie procedury zawieszenia poboru akcyzy będzie w dalszym ciągu uzasadnione z punktu widzenia konieczności zapobiegania nadużyciom i omijaniu przepisów akcyzowych? Wydaje się, że wymóg ten powinien zostać w związku z tymi zmianami wówczas ponownie oceniony zarówno przez Ministerstwo Finansów jak i Komisję Europejską, a tezy komentowanego wyroku i stanowisko TSUE w nim zawarte powinny stanowić punkt wyjścia do takiej weryfikacji, nie zaś pretekst do jej zaniechania.

Bartosz Bołtromiuk, doradca podatkowy, Director w ENODO Advisors. Specjalizuje się w zagadnieniach związanych z podatkiem akcyzowym, VAT, należnościami celnymi i handlem międzynarodowym, a także SENT i prawem energetycznym.

Pozostałe aktualności

03.10.2024

Korzystny wpływ działalności w podatkowej grupie kapitałowej na krajowy podatek minimalny

Po wprowadzeniu nowych regulacji do ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych[1], które nakładają na wielu podatników obowiązek zapłaty tzw. krajowego podatku minimalnego (uregulowanego w art. 24ca ustawo o CIT), na nowo zwrócono uwagę na korzyści, jakie niesie ze sobą podatkowa grupa kapitałowa (dalej: PGK).

Enodo
26.06.2024

Trwają prace nad globalnym podatkiem minimalnym. Co to oznacza dla krajowych i międzynarodowych grup kapitałowych?

Ministerstwo Finansów pracuje nad projektem ustawy, która wdroży w Polsce Dyrektywę[1] dotyczącą tzw. globalnego podatku minimalnego.  Zgodnie z dostępnymi informacjami nowe regulacje będą obowiązywać polskie i międzynarodowe grupy kapitałowe już od 1 stycznia 2025 r. Przepisy mogą jeszcze ulec zmianie, ale nie spodziewamy się, aby te zmiany były bardzo istotne.

Enodo
05.04.2024

Lider i 4 rekomendacje: ENODO Advisors w rankingu firm doradztwa podatkowego

Świętujemy sukces w tegorocznym rankingu firm doradztwa podatkowego Rzeczpospolita! Jesteśmy dumni, że w zespole ENODO Advisors mamy najlepszych specjalistów w Polsce w najważniejszych dziedzinach prawa podatkowego.

Enodo
12.12.2023

Wdrażaj KSeF z ENODO #10. Odbiór faktury w KSeF – na co zwrócić uwagę?

W poprzednim artykule z cyklu: „Wdrażaj KSeF z Enodo” opisaliśmy zagadnienia związane z wystawianiem faktury w KSeF. Dzisiaj spojrzymy na tę kwestię z perspektywy drugiej strony transakcji – nabywcy i analizujemy najważniejsze aspekty związane z odbiorem faktury w KSeF.

Enodo
05.12.2023

Wdrażaj KSeF z ENODO #9. Wystawianie faktury w KSeF – na co zwrócić uwagę?

W poprzednim artykule pisaliśmy o korektach zmniejszających VAT. Dzisiaj przedstawimy najważniejsze kwestie związane z wystawianiem faktur, takie jak data dokumentu, jego wizualizacja oraz wprowadzenie kodu QR weryfikującego e-faktury. Odpowiemy również na pytanie, czy warto uzupełniać wszystkie fakultatywne pola struktury logicznej faktury.

Enodo
07.11.2023

Wdrażaj KSeF z ENODO #5. Ustawa o obowiązkowym KSeF – jakie zmiany weszły już w życie?

Rewolucyjne przepisy ustawy o VAT[1] wprowadzające obowiązkowy KSeF wejdą w życie od 1 lipca 2024 r. Warto jednak zwrócić uwagę, że pewne mniejsze zmiany zaczęły obowiązywać już 1 września 2023. Przyjrzymy się im w ramach tej części naszego cyklu „Wdrażaj KSeF z ENODO”.

Enodo
08.03.2023

Korekta cen transferowych nie zawsze poza VAT (cz. 2)

W poprzednim artykule sygnalizowaliśmy niejednolite stanowisko organów podatkowych w kwestii oceny skutków podatkowych na gruncie VAT, wynikających z płatności wyrównawczych pomiędzy podmiotami powiązanymi, dostosowujących poziom rentowności do poziomu rynkowego. Źródłem problemu są niejasne przesłanki opodatkowania takich płatności. Dzisiaj przedstawiamy kolejne rozstrzygnięcie dotyczące korekty dochodowości – odmienne jednak od tego, które opisywaliśmy tydzień temu.

Enodo
09.01.2023

KSeF 2024: czas na analizę merytoryczną schemy nowej faktury!

1 grudnia 2022 r. został opublikowany projekt ustawy wprowadzającej obligatoryjny Krajowy System e-Faktur (KSeF) z dniem 1 stycznia 2024 r. (o publikacji projektu ustawy pisaliśmy już tutaj i tutaj). Od 1 stycznia 2022 r. KSeF funkcjonuje już jako opcja fakultatywna, umożliwiająca podatnikom testowanie nowego rozwiązania. Nowa formuła z jednej strony polega na łączeniu się z centralną bazą MF za pomocą interfejsowego oprogramowania, co w praktyce będzie wiązało się z koniecznością integracji używanego systemu księgowego z KSeF. Z drugiej zaś strony wprowadzony zostaje nowy format faktury (ustrukturyzowanej).

Enodo
01.12.2022

KSeF 2024: uwaga na sankcje!

Na stronie Rządowego Centrum Legislacyjnego został opublikowany projekt ustawy dotyczący obligatoryjnego korzystania z Krajowego Systemu e-Faktur. Rozpoczynamy cykl artykułów, w których szczegółowo omówimy kwestie wynikające z projektu. Na ten moment chcielibyśmy zwrócić Państwa uwagę na sankcje związane z niewdrożeniem lub nieprawidłowym korzystaniem z KSeF przez podatników VAT.

Enodo
18.11.2022

MF uwzględniło nasze postulaty w Objaśnieniach podatkowych dotyczących grup VAT

Ministerstwo Finansów opublikowało długo oczekiwane Objaśnienia podatkowe w zakresie grup VAT. Projekt tego dokumentu nie rozwiązywał ówczesnych problemów, a na dodatek przyniósł kolejne wątpliwości (częściowo pisaliśmy o nich tutaj). Wydanie finalnej wersji Objaśnień zostało poprzedzone konsultacjami podatkowymi, w których wzięliśmy udział. Z satysfakcją informujemy, że wiele ze zgłoszonych przez nas w tej procedurze uwag zostało uwzględnionych. W artykule omawiamy najważniejsze z nich.

Enodo
14.11.2022

Rozliczenia w ramach konsorcjum nie podlegają opodatkowaniu VAT

Jak sygnalizowaliśmy w naszym poprzednim artykule [link], stanowisko organów podatkowych w kwestii oceny skutków podatkowych wynikających z przepływów finansowych pomiędzy konsorcjantami, w związku z realizacją wspólnego przedsięwzięcia, jest niejednolite. Dzisiaj przestawiamy rozstrzygnięcie odmienne od tego, które opisywaliśmy tydzień temu, mimo że podjęte na gruncie zbliżonych okoliczności faktycznych.

Enodo
19.10.2022

Czy uchwała NSA rozwiąże problemy interpretacyjne dotyczące stosowania przepisów zawieszających terminy przewidziane w art. 15zzr ustawy covidowej?

W jednym z niedawnych wpisów na naszym blogu poruszaliśmy kwestię możliwego zawieszenia biegu terminów przedawnienia zobowiązań podatkowych wskutek zastosowania art. 15zzr ustawy covidowej. Okazuje się, że to zagadnienie może doczekać się rozstrzygnięcia na poziomie poszerzonego składu Naczelnego Sądu Administracyjnego.

Enodo
20.06.2022

Związek usługi budowlanej z nieruchomością a miejsce opodatkowania VAT

W naszym ostatnim artykule zasygnalizowaliśmy trudności związane z ustaleniem miejsca świadczenia usług. Dzisiaj przedstawiamy praktyczne wskazówki pomocne w ustaleniu związku usługi z nieruchomością, a w konsekwencji miejsca opodatkowania VAT.

Enodo
14.04.2022

TSUE: korzystna interpretacja pojęcia stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej dla potrzeb VAT

Wydane kilka dni temu orzeczenie TSUE[1] może być bardzo ważne dla praktyki podatkowej w zakresie VAT w Polsce. Dotyczyło ono bowiem wysoce spornej kwestii: jak należy właściwie interpretować dla potrzeb VAT pojęcie stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej.

Enodo
04.02.2022

Ulepszania Polskiego Ładu ciąg dalszy. Sejm uchwalił nowelizację ustawy o PIT

Uchwalona 27 stycznia br. nowelizacja[1] przewiduje m.in. wdrożenie mechanizmu zaniechania poboru zaliczek w podatku dochodowym od osób fizycznych znanego już z budzącego wiele kontrowersji rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 7 stycznia 2022 r.  Czy ustawa ostatecznie zniweluje wątpliwości powstające u płatników rozliczających wynagrodzenia swoich pracowników?

Enodo
29.12.2021

Interpretacja ogólna MF: zwolnienie jest, ale nie wiadomo kto może z niego skorzystać

Minister Finansów potwierdził[1], że przewidziane w ustawie o CIT zwolnienie z opodatkowania dywidendy otrzymywanej przez spółki (tzw. parent-subsidiary) może być stosowane także do dywidend wypłacanych przez spółki jawne i komandytowe. Niestety nadal pozostają wątpliwości co do tego, w jaki sposób ustalić grono podatników uprawnionych do zwolnienia.

Enodo
23.11.2021

Onkoodpowiedzialni: listopad pod znakiem problemów zdrowotnych mężczyzn

Kolejna odsłona akcji #ONKOODPOWIEDZIALNI, którą dumnie wspieramy jako partnerzy tego przedsięwzięcia, poświęcona jest profilaktyce, diagnostyce i leczeniu raka gruczołu krokowego i raka jąder. 

Enodo
21.10.2021

Ceny transferowe a COVID-19: co dalej z APA?

W poprzednim artykule przedstawiliśmy Rekomendacje FCT w zakresie alokacji strat oraz kosztów nadzwyczajnych, a także traktowania wsparcia antykryzysowego. Kolejnym istotnym tematem, z którym muszą zmierzyć się polscy podatnicy, jest kwestia aktualności uprzednich porozumień cenowych (APA) w czasach pandemii COVID-19. W niniejszym artykule przedstawiamy główne wnioski dotyczące tego tematu wynikające z prac Forum Cen Transferowych, działającego przy Ministerstwie Finansów.

Enodo
24.09.2021

Kolejne zmiany w przepisach o cenach transferowych – projekt ustawy w Sejmie!

Polski Ład to wciąż gorący temat, również w obszarze cen transferowych! Ostatnio w dwóch artykułach na naszej stronie internetowej opisywaliśmy pozytywne i negatywne dla polskich podatników propozycje zmian w przepisach dotyczących cen transferowych. Artykuły te były oparte o projekt zmian w przepisach o cenach transferowych, który trafiły do prekonsultacji. Dzisiaj wiemy już jak wygląd projekt przepisów, który trafił do Sejmu.

Enodo
27.05.2021

Webinarium: VAT a kary umowne i odszkodowania w branży budowlanej

Serdecznie zapraszamy na bezpłatne szkolenie poświęcone tematyce opodatkowania VAT-em kar umownych i odszkodowań w branży budowlanej. Z naszych obserwacji wynika, że zagadnienie to budzi wiele wątpliwości i praktycznych problemów, dlatego w trakcie spotkania omówimy nie tylko aspekty prawne, ale przede wszystkim skoncentrujemy się praktycznych przypadkach.

Enodo
04.05.2021

Komu opłaca się pozostanie w spółce komandytowej – cz. 2

Objęcie spółki komandytowej opodatkowaniem CIT spowodowało ożywiony ruch na rynku restrukturyzacji spółek komandytowych (o zmianach pisaliśmy w I cz. artykułu). Wielu wspólników z obawy przed podwójnym opodatkowaniem zysków wypracowanych przez spółkę, stara się zrestrukturyzować swoją działalność. Są jednak i tacy, dla których optymalnym rozwiązaniem może okazać się kontynuacja działalności w dotychczasowej formie.

Enodo
08.04.2021

Webinarium: STRATEGIA PODATKOWA 2021. Jak się przygotować?

Serdecznie zapraszamy na webinarium poświęcone sporządzaniu i publikowaniu informacji o realizowanej strategii podatkowej. Przepisy, które weszły w życie 1 stycznia br. nałożyły na dużych podatników obowiązek raportowania, i to już za ubiegły, tj. 2020 rok.

Enodo
25.02.2021

Ceny transferowe, cz. 2 – rozliczenia za 2021 r.

W poprzednim artykule wskazaliśmy na co zwrócić uwagę w kontekście rozliczeń z podmiotami powiązanymi, dotyczących ubiegłego roku. W tej części przybliżamy najważniejsze zmiany w przepisach z zakresu cen transferowych, które weszły w życie w styczniu 2021 r.

Enodo
03.11.2020

Konfiskata prewencyjna: udowodnij własną „niewinność”

Jak wynika z pierwszej części artykułu o konfiskacie prewencyjnej, planowane rozwiązanie z jednej strony wpisuje się w pewien trend zmian w przepisach karnych i karno-skarbowych, stanowiąc niejako domknięcie systemu konfiskaty. Z drugiej strony, ten nowy instrument mający  przeciwdziałać ukrywaniu majątku pochodzącego z przestępstwa, może zawierać rozwiązania, które będą trudne do pogodzenia z podstawowymi zasadami praworządności oraz standardami ochrony podstawowych praw i wolności konstytucyjnych jednostki.

Enodo
23.10.2020

SLIM VAT: nowe zasady ujmowania faktur korygujących

Jednym z rozwiązań upraszczających rozliczenia VAT w projekcie SLIM VAT[1] jest zmiana zasad ujmowania faktur korygujących zmniejszających oraz wprowadzenie do ustawy zasad ujmowania korekt zwiększających.

Enodo