Kiedy obowiązkowo? Kiedy nie? Rejestracja na VAT a prace budowlane w krajach UE

Poprzednio wyjaśniliśmy, kiedy takie prace należy uznać za usługi związane z nieruchomościami i czy w związku z ich realizacją za granicą powstanie stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej. Od tych dwóch ustaleń zależy, czy konieczna będzie rejestracja i opłacanie podatku VAT w danym kraju.

 

Kiedy nie ma obowiązku rejestracji do VAT w innym państwie UE?

W sytuacji kiedy:

• w związku z wykonywaniem prac budowlanych lub odbiorem usług wykonywanych przez naszych podwykonawców i dostawców nie będziemy posiadali w danym kraju stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej, a
• usługi budowlane realizujemy na rzecz zarejestrowanego podatnika VAT, posiadającego siedzibę lub stałe miejsce prowadzenia działalności w tym kraju,

to, co do zasady, rozliczenia mogłyby być realizowane w oparciu o mechanizm odwrotnego obciążenia, chyba że zaistnieją inne przesłanki skutkujące obowiązkiem naszej rejestracji do celów VAT w danym kraju.

Uwaga: brak stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej na terenie danego państwa członkowskiego nie przesądza automatycznie o braku obowiązku rejestracji na potrzeby VAT w tym kraju.

 

Kiedy jest obowiązek rejestracji do VAT w innym państwie UE?

Jeśli nabywamy usługi, w tym związane z nieruchomościami, od podwykonawców nieposiadających ani siedziby, ani stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej, którzy nie są zarejestrowani na VAT w kraju położenia nieruchomości, wówczas może dojść do sytuacji, w której to my będziemy zobligowani do zarejestrowania się na VAT w kraju położenia nieruchomości. Stanie się tak nawet pomimo tego, że usługi, które wykonujemy mogłyby zostać przez nas opodatkowane na zasadzie odwrotnego obciążenia.

Rejestracja do VAT w kraju prowadzenia prac budowlanych będzie również obowiązkowa, jeśli np. dokonujemy zakupu materiałów w innym kraju członkowskim i przywozimy je lub są nam dostarczane do kraju prowadzenia budowy. W takiej sytuacji dochodzi bowiem do transakcji WNT (wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów), która po przekroczeniu określonych limitów, z uwzględnieniem określonych włączeń np. dotyczących czasowego wykorzystania, powoduje również konieczność rejestracji na VAT.

Obowiązek rejestracji do VAT powstanie także wówczas, gdy na terenie kraju, w którym prowadzimy prace budowlane, będziemy dokonywać dostawy towarów lub świadczenia usług nieobjętych mechanizmem odwrotnego obciążenia.

Niezależnie od obowiązku rejestracji do VAT, czasami może on być po prostu opłacalny, m.in. wtedy gdy od lokalnych dostawców otrzymujemy faktury na znaczne kwoty z lokalnym VAT lub nabywamy usługi związane z nieruchomościami od podwykonawców i dostawców. Umożliwi ona bowiem bieżące rozliczania podatku VAT naliczonego i szybsze jego odzyskanie lub zmniejszenie podatku należnego do zapłaty, jeśli taki wystąpi.

 

Czy nabywanie usług od polskich podwykonawców wpływa na obowiązek rejestracji do VAT?

Nabywanie usług związanych z nieruchomością od podwykonawców nieposiadających siedziby lub stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej w kraju położenia nieruchomości może skutkować obowiązkową rejestracją usługobiorcy do VAT.

W praktyce korzystamy z polskich podwykonawców (dostawców), zwykle nie zarejestrowanych do VAT na terenie kraju, w którym prowadzone są te prace. To rodzi konieczność rejestracji wykonawcy do VAT, z uwagi na brak możliwości „przerzucenia” na zamawiającego usługi budowlane obowiązku rozliczenia VAT, z faktury wystawionej przez podwykonawcę. Obowiązek rozliczenia podatku VAT z faktury wystawionej przez polskiego podwykonawcę spoczywać będzie wyłącznie na wykonawcy, dlatego też to na wykonawcy będzie ciążył obowiązek rejestracji do VAT w kraju położenia nieruchomości.

 

Rejestracja do VAT nie taka straszna. Dlaczego warto?

Choć rejestracja do podatku wymaga poświęcenia czasu i wypełnienia szeregu formalności, to nie należy się tego obawiać. Rejestracja otwiera drogę do odzyskania podatku naliczonego za dokonane zakupy.

Jest jeszcze jeden ważny aspekt.

Rozpoczynając działalność w innym kraju UE znacznie łatwiej jest współpracować z lokalnymi kontrahentami jako podatnik zarejestrowany do VAT. Unika się wtedy konieczności wyjaśniania różnic w wystawianiu faktur i rozliczaniu podatków, zaś takie różnice mogą zniechęcać kontrahentów zagranicznych do nawiązywania kontaktów handlowych.

 

Zwrot zagranicznego VAT

W sytuacji, gdy polska firma realizująca prace budowlane za granicą nie jest (z różnych przyczyn) zarejestrowana do VAT w tym kraju, ale ponosi na miejscu pewne wydatki udokumentowane fakturami VAT oraz związane z prowadzeniem prac, w tym także związane z oddelegowanie pracowników, np. na wyżywienie, zakwaterowanie, transport, paliwo – jest uprawniona do odzyskania tego podatku. Dobra wiadomość jest taka, że procedura jest prosta: wniosek na formularzu VAT-REF składa się do polskiego urzędu skarbowego. Minusem jest natomiast odległy termin zwrotu podatku – może on wynieść nawet kilka miesięcy.

Warunki ubiegania się o zwrot zagranicznego VAT są następujące:

• brak siedziby, FE, stałego miejsca zamieszkania lub zwykłego miejsca pobytu w kraju UE, w którym dokonano nabycia,
• status czynnego podatnika VAT, podatnik nie korzysta ze zwolnienia podmiotowego z VAT oraz nie dokonuje wyłącznie sprzedaży zwolnionej,
• przedmiotem nabycia jest paliwo, wynajem środków transportu, wydatki związane ze środkami transportu, opłaty drogowe, koszty podróży, zakwaterowania, żywności i usługi restauracyjne.

Obowiązki sprawozdawcze związane z rozliczeniem i rejestracją VAT

• obowiązek rejestracji dla celów VAT – jeśli są spełnione przesłanki (procedura rejestracji przebiega różnie w poszczególnych krajach UE),
• obowiązek rozliczania VAT w kraju rejestracji: składanie deklaracji, prowadzenie rejestrów, wystawianie faktur zgodnie z wymogami poszczególnych państw UE,
• brak rejestracji do celów VAT może skutkować wydaniem decyzji określającej zobowiązanie podatkowe wg przepisów poszczególnych krajów UE, która to decyzja może być przedmiotem egzekucji w Polsce.

Uwaga: Nasza kancelaria może skontaktować Państwa z kancelariami w poszczególnych państwach UE.

 

Już za tydzień napiszemy obowiązkach związanych z prowadzeniem prac budowlanych w UE – tym razem w kontekście podatku dochodowego od osób prawnych (CIT).