Z najnowszych informacji MF wynika, że planowane jest wyłączenie możliwości uznania paragonu fiskalnego z numerem NIP nabywcy do kwoty 450 zł za fakturę uproszczoną. Rozpoczęły się konsultacje podatkowe w tym zakresie – uwagi mogą być zgłaszane do 10 listopada[1].
W tym artykule przybliżymy treść objaśnień z 16 października, które na ten moment obowiązują. Musimy jednak zastrzec, że jeżeli propozycje zmian ogłoszone 4 listopada br. zostaną przyjęte, objaśnienia staną się nieaktualne.
Faktury uproszczone – nieustające wątpliwości
Chociaż przepisy o fakturach uproszczonych obowiązują od kilku lat, to właśnie w świetle wprowadzanych w ostatnich miesiącach zmian, paragony fiskalne uznane za faktury uproszczone zaczęły wzbudzać szczególne wątpliwości. Objaśnienia MF są więc odpowiedzią na nowe zasady dotyczące wystawiania faktur do paragonów fiskalnych dla podatników (obowiązujące od 1 stycznia 2020 r.) oraz na wprowadzenie nowego sposobu raportowania dla celów VAT (JPK_VAT: deklaracja i ewidencja) od października 2020 r.
Wydaje się, że informacje zawarte w objaśnieniach nie usatysfakcjonowały podatników, gdyż propozycja MF następująca raptem dwa tygodnie po ich opublikowaniu jest – jak informuje MF – „efektem dialogu z biznesem i wyjściem naprzeciw postulatom zgłaszanym przez organizacje branżowe”. Jako uzasadnienie proponowanych zmian wskazano rozwój pandemii. Ministerstwo Finansów postanowiło w tym trudnym czasie oszczędzić przedsiębiorcom niedogodności administracyjnych (skądinąd nieszczególnie uzasadnionych), wynikających z obecnie obowiązujących regulacji.
Co wynika z objaśnień MF?
Punktem wyjścia w objaśnieniach jest przypomnienie, że w świetle ustawy o VAT, za fakturę uproszczoną (tj. zawierającą mniejszy zakres danych niż standardowa faktura) należy uznać także paragon fiskalny, w przypadku, gdy kwota należności ogółem nie przekracza 450 zł (albo 100 EUR) i paragon taki zawiera NIP nabywcy oraz dane pozwalające określić dla poszczególnych stawek kwotę podatku. Taki dokument jest jednocześnie paragonem z NIP oraz fakturą (uproszczoną).
Natomiast przepis wprowadzony z początkiem 2020 r. mówi o tym, że w przypadku sprzedaży dla podatnika, do paragonu można wystawić fakturę wyłącznie wtedy, gdy paragon zawiera numer NIP.
Na tym tle powstały wątpliwości co do możliwości wystawienia „standardowej” faktury do paragonu z NIP spełniającego warunki uznania go za fakturę uproszczoną. Podatnicy często preferują standardową fakturę, z uwagi na jej większą czytelność i trwałość, w porównaniu do podlegających blaknięciu paragonów. Konieczność objaśnień w tym zakresie była tym większa, że same organy podatkowe, jak do tej pory, zajmowały różne stanowiska w tej sprawie.
Co prawda w praktyce organów skarbowych dominowało stanowisko, potwierdzone teraz w objaśnieniach, że „w przypadku dokumentowania sprzedaży na kwotę nieprzekraczającą 450 zł (lub 100 euro) paragonem fiskalnym zawierającym numer NIP nabywcy, który stanowi w istocie fakturę uproszczoną, nie wystawia się z tytułu tej sprzedaży dla nabywcy kolejnej faktury”, to zdarzały się stanowiska odmienne. W jednej z interpretacji Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej dopuszczono wystawienie standardowej faktury do paragonu będącego fakturą uproszczoną, o ile nabywca zwróci sprzedawcy paragon fiskalny zawierający NIP nabywcy[2].
W świetle wyjaśnień, jeśli nabywca chciałby otrzymać standardową fakturę do transakcji, która może być udokumentowana za pomocą paragonu – faktury uproszczonej, powinien zgłosić ten fakt sprzedawcy przed dokonaniem „nabicia na kasę”. Wówczas sprzedawca nie zarejestruje sprzedaży na kasie fiskalnej, a jedynie wystawi osobną zwykłą fakturę. Jeśli jednak doszło już do fiskalizacji takiej transakcji, sprzedawca musi odmówić kupującemu wystawienia faktury standardowej. Jedna sprzedaż nie może być bowiem dokumentowana dwiema fakturami.
Naturalną konsekwencją uznania paragonów – faktur uproszczonych za pełnoprawne faktury, jest brak możliwości wystawiania do nich faktur zbiorczych. Wówczas, dochodziłoby znowu do udokumentowania tej samej transakcji dwiema fakturami, co mogłoby prowadzić do konieczności podwójnej zapłaty VAT. Ministerstwo postanowiło wyjaśnić tę, dość jasną kwestię, gdyż podatnikom mogła się ona mylić z dopuszczalną praktyką wystawienia faktur zbiorczych do paragonów fiskalnych dokumentujących sprzedaż powyżej kwoty 450 zł brutto posiadających numer NIP nabywcy. Takie paragony nie stanowią bowiem faktur.
W kontekście traktowania niektórych paragonów jako faktury uproszczone podatnicy mieli także wątpliwości w zakresie numeracji tych dokumentów, bowiem w świetle przepisów o VAT faktura powinna zawierać „kolejny numer nadany w ramach jednej lub więcej serii, który w sposób jednoznaczny identyfikuje fakturę”. Resort finansów wyjaśnił, że w przypadku faktur uproszczonych w postaci paragonów, to numer paragonu fiskalnego jest numerem, który w sposób jednoznaczny ją identyfikuje.
Dodatkowo objaśnienia poruszają kwestię korygowania faktur uproszczonych. Podkreśla się, że korekta polegająca na dodaniu NIP lub jego całkowitej zmianie na numer innego podatnika jest niedopuszczalna. Jako podlegający korekcie błąd w numerze NIP uznaje się natomiast m.in. brak jednej cyfry, przestawienie cyfr bądź pomyłkę w jednej cyfrze.
Ministerstwo wskazało również, że do paragonów fiskalnych uznanych za faktury uproszczone mają zastosowanie przepisy dotyczące korekt faktur. Faktury korygujące powinny być wystawiane poza systemem ewidencji przy pomocy kasy rejestrującej. Jako numer identyfikujący fakturę (paragon) należy w tym wypadku podać numer paragonu fiskalnego oraz unikatowy numer kasy rejestrującej, z której został on wystawiony. Zagadnieniem, które może powstać w praktyce, którego nie zaadresowały objaśnienia, jest kwestia wystawiania duplikatów paragonów będących fakturami uproszczonymi.
Szczególnie interesującą podatników kwestią wyjaśnioną w objaśnieniach jest ujmowanie paragonów fiskalnych uznanych za faktury uproszczone w nowym JPK_VAT. Zgodnie z wcześniej opublikowanymi przepisami epizodycznymi, do 31 grudnia 2020 r. podatnicy nie będą musieli odrębnie wykazywać w JPK_VAT paragonów fiskalnych uznanych za faktury uproszczone. Transakcje te, a przede wszystkim podstawa opodatkowania oraz podatek należny z ich tytułu, powinny być jednak zawarte w zbiorczej ewidencji sprzedaży z kasy fiskalnej i ujęte w JPK_VAT, w ramach tej zbiorczej pozycji.
To tymczasowe rozwiązanie ma dać podatnikom czas na przygotowanie się do docelowej formy raportowania sprzedaży dokumentowanej paragonem fiskalnym uznanym za fakturę uproszczoną, która to od 1 stycznia 2021 r. będzie wymagała odrębnego wykazywania takich pozycji w JPK_VAT. Oznaczałoby to, wymagający dostosowania systemów, obowiązek wyłączania takich paragonów ze zbiorczego raportu kasowego. Wprowadzenie tego wymogu byłoby problematyczne dla podatników, pojawiła się jednak nadzieja, że regulacje te nie zaczną być stosowane.
4 listopada Ministerstwo Finansów zaproponowało bowiem wprowadzenie danych nabywcy (imienia, nazwiska oraz adresu) jako obligatoryjnych elementów faktury uproszczonej. Skutkowałoby to brakiem możliwości uznania paragonu fiskalnego z numerem NIP nabywcy do kwoty 450 zł za fakturę uproszczoną. Tym samym dopuszczalne byłoby wystawianie standardowych faktur oraz faktury zbiorczej do takich paragonów. Nie byłoby także konieczności osobnego raportowania paragonów z NIP do kwoty 450 zł.
Jak widać, kwestia paragonów fiskalnych uznawanych za faktury uproszczone jest teraz przedmiotem zainteresowania Ministerstwa Finansów, dlatego polecamy baczną obserwację rozwoju wydarzeń w tym temacie.
Katarzyna Janiak, doradca podatkowy Senior Associate w ENODO Advisors . Specjalizuje się w podatku od towarów i usług. Jest autorką komentarzy i artykułów o tematyce podatkowej.
Katarzyna Wysk-Szymańska Senior Analyst w ENODO Advisors . Specjalizuje się w VAT compliance.
[1] https://www.gov.pl/web/finanse/startuja-konsultacje-podatkowe-dotyczace-faktur-uproszczonych
[2] Interpretacja Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 28 maja 2020 r., sygn. 0114-KDIP1-3.4012.160.2020.2.ISK (już usunięta z oficjalnej wyszukiwarki Systemu Informacji Podatkowej).