Czym jest zmiana przeznaczenia?

Przepisy ustawy o VAT nie precyzują znaczenia pojęcia „zmiana przeznaczenia”. Przyjęło się, że chodzi o zmianę wpływającą na poziom przysługującego pierwotnie odliczenia VAT, a nie jakąkolwiek zmianę (np. na moment projektu spółka planowała wykorzystywać budynek wyłącznie do najmu lokali użytkowych, w trakcie budowy zapadła jednak decyzja o wykorzystaniu całościowo lub częściowo do najmu na cele mieszkaniowe zwolnionego z VAT). W praktyce zmianę przeznaczenia potwierdza m.in. moment zawarcia umowy z kontrahentem potwierdzającej pierwszą transakcję, która zostanie opodatkowana w inny sposób niż dotychczasowy, np. pierwsza umowa najmu na cele mieszkaniowe zwolnionego z VAT.

Korekta zarówno w przypadku sprzedaży, jak i zmiany przeznaczenia

Obowiązek korekty może powstać również w przypadku sprzedaży środka trwałego w budowie lub oddanego już do użytkowania środka trwałego (pisaliśmy o tym tutaj). Skupiając się na korekcie wynikającej ze zmiany przeznaczenia podkreślenia wymaga fakt, iż przepisy w tym zakresie obowiązują nie tylko, gdy zmiana nastąpi po oddaniu środka trwałego do użytkowania, ale również na wcześniejszym etapie.

 

Wysokość zwrotu VAT zależna od terminu zmiany przeznaczenia

W zależności jednak od terminu zmiany przeznaczenia (granicą jest ww. termin oddania środka trwałego do używania), różny będzie okres podlegający korekcie. W przypadku zmiany przeznaczenia po oddaniu do użytkowania – korekcie będą podlegały wyłącznie lata do końca okresu korekty właściwego dla danego towaru, np. do końca 10-letniego okresu korekty dla nieruchomości. W sytuacji, gdy zmiana nastąpi przed oddaniem dobra inwestycyjnego do użytkowania – korekty dokonuje się jednorazowo i nie jest ona ograniczona w czasie. Przepisy ustawy o VAT bowiem nie zawierają takiego ograniczenia, a przepisów o przedawnieniu z Ordynacji podatkowej nie stosuje się odpowiednio.

 

W zakresie korekty zmniejszającej (z uwagi zmianę przeznaczenia towaru całkowicie lub częściowo do działalności zwolnionej z VAT) skrócenie okresu korekty może efektywnie wpłynąć na wysokość pierwotnego odliczenia VAT podlegającego zwrotowi.

 

W związku z powyższym, określenie momentu oddania dobra inwestycyjnego (np. gruntu lub środka trwałego) do użytkowania jest niezwykle istotnym punktem wyjściowym dla oceny dalszych skutków w VAT. Organy podatkowe utożsamiają moment oddania towaru do używania z datą jego wprowadzenia do ewidencji środków trwałych. Takie podejście zaprezentował przykładowo Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacjach indywidualnych: z 06.12.2021 r., nr 0114-KDIP4-1.4012.546.2021.2.APR, oraz z 14.11.2018 r., nr 0111-KDIB3-1.4012.681.2018.2.KO.

 

Rozwiązanie zmniejszające kwotę korekty z tytułu zmiany przeznaczenia

Powyższe podejście wydaje się zbyt formalne i dopuszczalne powinno być oparcie wyliczeń  kwoty VAT podlegającej zwrotowi w ramach korekty na dacie oddania towaru do używania w sposób faktyczny, jeśli takie miało miejsce, przed wprowadzeniem go do ewidencji środków trwałych (np. poprzez udostępnienie gruntu lub środka trwałego w budowie spółce z grupy). Znane nam są pojedyncze rozstrzygnięcia sądowe potwierdzające możliwość faktycznego oddania środka trwałego do używania przed wprowadzeniem go do ewidencji (por. nieprawomocny wyrok WSA w Poznaniu z 07.11.2019 r., sygn. I SA/Po 611/19). Przyjęcie takiego stanowiska przez podatnika dla potrzeb korekty wymagałoby jednak zabezpieczenia formalnego w drodze interpretacji indywidualnej.

 

Małgorzata Łodzińska-Tchórznicka, Associate w ENODO.