Założenia projektu
Uchwalona ustawa dotyczy płatników pobierających zaliczki na PIT od przychodów podatników osiąganych m.in. ze stosunku pracy, emerytur oraz umów zlecenia wykonywanych przez osoby fizyczne nieprowadzące działalności gospodarczej. Proponowany mechanizm zakłada, że płatnicy nie pobiorą zaliczki na PIT w okresie od lutego do grudnia 2022 r. od nadwyżki kwoty zaliczki obliczonej zgodnie z przepisami obowiązującymi po 1 stycznia 2022 r. nad kwotą zaliczki na PIT obliczoną na zasadach obowiązujących w dniu 31 grudnia 2021 r.
Przy obliczaniu zaliczek na PIT, płatnik stosuje koszty uzyskania przychodów i kwotę zmniejszającą podatek (stosowaną do miesięcznych rozliczeń w PIT po złożeniu przez podatnika oświadczenia PIT-2) w wysokości obowiązującej w 2021 roku. Niemniej jednak, okoliczności uprawniające do stosowania takich rozwiązań mają być oceniane przez pryzmat okoliczności zaistniałych na moment obliczania zaliczki, tj. według stanu na 2022 rok.
Zaniechanie poboru nadwyżek zaliczek na PIT ma jednak tylko charakter tymczasowy. Płatnik będzie bowiem zobowiązany do wpłacenia niepobranych nadwyżek zaliczek do urzędu skarbowego w rozliczeniu za miesiąc, w którym zaliczka obliczona zgodnie z przepisami uwzględniającymi tzw. Polski Ład będzie niższa od zaliczki obliczonej zgodnie z przepisami obowiązującymi w 2021 roku. Ostatecznym terminem poboru nadwyżek i przekazania ich do urzędu skarbowego będzie 20 stycznia 2023 r., tj. termin rozliczenia PIT za grudzień 2022 r.
Omawiane rozwiązania nie będą dotyczyć podatników zarabiających miesięcznie ponad 12 800 złotych brutto. Nie będą one również dotyczyć podatników, którzy zrezygnowali ze stosowania opisanego mechanizmu. Możliwość taka istnieje, o ile podatnicy nie złożyli PIT-2 oraz przedłożą płatnikowi wniosek o nieprzedłużanie terminów poboru i wpłaty zaliczki według zasad przejściowych. Do takich podatników zastosowanie znajdą wyłącznie zasady obliczania zaliczek obowiązujące w roku 2022.
PIT-2 do złożenia w dowolnym momencie
W ramach nowelizacji, możliwe stanie się złożenie przez podatników oświadczenia PIT-2 w trakcie roku podatkowego, a nie tak jak dotychczas, przed pierwszą wypłatą wynagrodzenia w roku podatkowym. Po otrzymaniu takiego dokumentu, płatnik najpóźniej w miesiącu następującym po miesiącu przekazania przez pracownika PIT-2 odliczy od kwoty zaliczki na PIT 1/12 kwoty wolnej. Zmiana ta ma zlikwidować istniejące wątpliwości interpretacyjne.
Z początkiem roku media donosiły bowiem o sytuacji, w której to część pracowników sektora budżetowego otrzymała wynagrodzenia o kilkaset złotych niższe od tych otrzymanych
w grudniu poprzedniego roku. Proponowana zmiana ma spowodować, że do tego rodzaju sytuacji w przyszłości nie dojdzie.
To jeszcze nie koniec zmian!
W opinii Ministerstwa Finansów (wyrażonej choćby w objaśnieniach do rozporządzenia z 7 stycznia), mechanizm zaniechania poboru nadwyżek zaliczek na PIT nie powinien podlegać jakiejkolwiek krytyce, bowiem jest wprowadzany na korzyść podatników, w celu utrzymania ich wynagrodzenia na tym samym poziomie przez cały rok podatkowy. Ministerstwo nie zauważa natomiast, że to kolejna z serii zmian, z którą na przestrzeni ostatnich kilku miesięcy mają do czynienia zarówno płatnicy, jak i podatnicy. Płatnicy, którzy nie zdążyli jeszcze w pełni dostosować się do nowej rzeczywistości legislacyjnej, muszą być gotowi na dalsze zmiany przepisów podatkowych. Nie jest to z pewnością optymalny stan rzeczy.
Co więcej, uchwalona przez Sejm ustawa to tylko jeden z aktów prawnych, nad którymi Ministerstwo Finansów będzie pracować w najbliższym czasie. Na konferencji prasowej zorganizowanej 21 stycznia zapowiedziano również projekt rozwiązań mających „udoskonalić” tzw. Polski Ład. Przewiduje się m.in. zmiany w zasadach funkcjonowania ulgi dla klasy średniej czy też sprzedaży środków trwałych amortyzowanych przed 2022 r. Szczegóły projektu nie zostały dotychczas opublikowane.
Powyższe zmiany wpisują się w szerszy trend spontanicznego dokonywania poprawek systemu podatkowego. Ciężko bowiem uznać, że wszystkie planowane przez rząd działania miały charakter planowany i są wdrażane według z góry przyjętych założeń. Sama treść uzasadnienia projektu nowelizacji ustawy o PIT sugeruje, że jest to odpowiedź na bieżące zastrzeżenia podmiotów stosujących prawo podatkowe w praktyce. Skoro zatem planuje się dalsze zmiany w ustawie o PIT, to ciężko jest dojść do wniosku, że całkowite wdrożenie Polskiego Ładu doszło już do skutku. Należy zatem być przygotowanym na dalsze działania MF i na kolejne potencjalne wątpliwości związane ze zmianami.
[1] Ustawa zmieniająca ustawę o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz ustawę o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Druk nr 1960). Na dzień publikacji artykułu, nad ustawą pracuje Senat.
Kacper Sulikowski, prawnik, Analyst w Enodo Advisors. Posiada doświadczenie w udzielaniu pomocy prawnej na rzecz przedsiębiorstw różnej wielkości, zarówno posiadającym status mikro jak również dużego przedsiębiorstwa. Specjalizuje się w bieżącym doradztwie podatkowym w zakresie podatków dochodowych oraz w procesach VAT compliance.