8 maja 2025 r. Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE) wydał dwa ważne orzeczenia dotyczące VAT. Pierwszy wyrok dotyczy zasad opodatkowania rekompensaty za usługi transportu publicznego. Drugi rozstrzyga wątpliwości związane ze zwolnieniem z VAT w imporcie dla niehandlowych przesyłek między osobami fizycznymi. Oba rozstrzygnięcia mogą mieć istotny wpływ na praktykę rozliczeń VAT w Polsce i całej Unii Europejskiej.
Rekompensata za transport publiczny nie zwiększa podstawy opodatkowania VAT – wyrok w sprawie C-615/23.
Omawiany wyrok dotyczy ustalenia podstawy opodatkowania VAT dla świadczenia usług publicznego transportu zbiorowego w sytuacji otrzymywania zryczałtowanej rekompensaty.
W związku z zawarciem przez spółkę z jednostką samorządu terytorialnego (JST) umowy na świadczenie ww. usług, spółka miałaby otrzymywać wynagrodzenie za te usługi z tytułu sprzedaży biletów (cenę biletów ustala JST). Dodatkowo, jako że tak określone wynagrodzenie jest niewystarczające dla pokrycia kosztów świadczenia wskazanych usług, otrzymywałaby ona od JST rekompensatę, której jako podstawę wypłaty ustalono ujemny wynik finansowy z działalności spółki związanej z publicznym transportem zbiorowym.
Zdaniem TSUE, omawiana rekompensata nie ma bezpośredniego wpływu na cenę świadczonych usług transportowych, gdyż cena ta nie zmniejsza się proporcjonalnie do rekompensaty, jak również sama rekompensata przyznawana jest następczo za świadczone usługi. Jednocześnie rekompensaty takiej nie można uznać za zapłatę z tytułu świadczenia usług od osoby trzeciej.
TSUE stoi zatem na stanowisku, że zryczałtowana rekompensata wpłacana przez JST na rzecz przedsiębiorstwa świadczącego usługi publicznego transportu zbiorowego, mająca na celu pokrycie strat poniesionych przez to przedsiębiorstwo w związku ze świadczeniem wskazanych usług, nie wchodzi w zakres podstawy opodatkowania świadczenia tych usług.
Wyrok jest istotny dla przedsiębiorstw prywatnych, spółek komunalnych świadczących usługi publicznego transportu zbiorowego, które to otrzymują rekompensaty z tytułu poniesionych kosztów w związku ze świadczeniem tych usług. Stosując tezy zawarte w wyroku, od otrzymywanej rekompensaty przedsiębiorstwa te nie musiałyby odprowadzać VAT.
Zwolnienie z VAT dla przesyłek prywatnych bez względu na miejsce przebywania adresata na terenie UE– wyrok w sprawie C-405/24.
Przedmiotem wyroku w sprawie C-405/24 było natomiast udzielenie odpowiedzi na pytanie, czy zwolnienie z VAT importu małych partii towarów o charakterze niehandlowym pomiędzy osobami fizycznymi dotyczy wyłącznie przesyłek przeznaczonych dla osób fizycznych zamieszkałych w państwie UE przywozu, czy też ma ono zastosowanie do przesyłek przeznaczonych dla osób fizycznych przebywających w jakimkolwiek państwie członkowskim UE, w tym innym niż państwo przywozu.
TSUE stanął na stanowisku, że zarówno z wykładni językowej, systemowej, jak i celowościowej wynika, że zwolnienie to ma zastosowanie niezależnie od tego, w jakim państwie UE znajduje się adresat przesyłki.
Na wyrok powinny zwrócić w szczególności uwagę podmioty świadczące usługi odprawy celnej w sytuacji, kiedy odprawa celna dotyczy niewielkich przesyłek dokonywanych pomiędzy osobami fizycznymi, dla których to odprawa importowa odbywa się w Polsce, a adresat przesyłki ma miejsce zamieszkania w innym niż Polska kraju UE.
Zapraszamy do kontaktu wszystkich zainteresowanych szczegółami wyroków oraz tych, dla których tezy w nich zawarte mają szczególne znaczenie.
Marcelina Fabia, doradca podatkowy, Senior Associate w ENODO Advisors.