W związku z uruchomieniem od 1 października 2025 r. systemu kaucyjnego poniżej prezentujemy istotne fakty oraz zasady związane z rozliczaniem VAT transakcji związanych z tym systemem.
System kaucyjny obejmie opakowania na napoje:
- butelki PET do 3 l;
- puszki do 1 l; oraz
- butelki szklane wielokrotnego użytku do 1,5 l.
Kwota kaucji będzie doliczania do ceny produktu, którą będzie można odebrać przy zwrocie opakowania lub odpadu opakowaniowego w dowolnym punkcie zbiórki opakowań (bez konieczności posiadania dowodu zakupu!).
Kaucja nie będzie wliczana do podstawy opodatkowania sprzedawanych napojów, w związku z tym konsekwencje w VAT wystąpią wówczas, gdy konsument nie zwróci opakowania lub odpadu opakowaniowego.
Podatnikami zobowiązanymi do rozliczenia VAT (zwiększenia podstawy opodatkowania i wykazania kwoty podatku należnego w pliku JPK_V7M) w przypadku, gdy nie dojdzie do zwrotu opakowania, będą wyłącznie podmioty wprowadzające produkty w opakowaniach na napoje (np. producenci).
Podmioty te nie będą jednak ponosić ciężaru podatku VAT wynikającego z podwyższenia podstawy opodatkowania w przypadku niezwrócenia opakowań lub odpadów opakowaniowych (nie będą wpłacać do urzędu skarbowego kwoty tego podatku).
Podmiotami odpowiedzialnymi za wpłacanie tego podatku do urzędu skarbowego będą natomiast podmioty reprezentujące. Podmioty reprezentujące będą zatem pełnić w systemie kaucyjnym rolę płatnika VAT. Podmiot ten będzie obowiązany wpłacić VAT w terminie do ostatniego dnia pierwszego miesiąca następującego po roku, w którym wystąpiła konieczność zwiększenia podstawy opodatkowania przez podatnika.
Ważne! Pierwsza wpłata dotycząca 2025 r. będzie dokonywana w terminie do 28 lutego 2026 r.
Zwiększenia podstawy opodatkowania z tytułu niezwrócenia opakowań lub odpadów opakowaniowych dokonywać będzie podmiot wprowadzający produkty w opakowaniach na ostatni dzień roku (w pliku JPK_V7M składanym za pierwszy okres rozliczeniowy roku następującego po roku, w którym wystąpiła różnica w wartości kaucji wynikająca z wprowadzonych opakowań do obrotu a opakowań lub odpadów opakowaniowych zwróconych). Podatnicy składający miesięczne rozliczenia VAT uwzględnią to w pliku JPK_V7M składanym za styczeń kolejnego roku, natomiast podatnicy składający rozliczenia kwartalne – w pliku JPK_V7M za I kwartał kolejnego roku.
Ważne! Pierwsze rozliczenie dotyczące 2025 r. dokonywane będzie w pliku JPK_V7M składanym za luty 2026 r.
Kwota niezwróconej kaucji stanowi wartość brutto. Podmiot reprezentujący oraz wprowadzający produkty w opakowaniach na napoje na podstawie tej wartości brutto będą wyliczać wartość netto podlegającą VAT oraz kwotę podatku VAT zgodnie ze stawką właściwą dla sprzedawanego napoju w tych opakowaniach. Jeżeli napoje są opodatkowanie różnymi stawkami, podstawę opodatkowania i kwotę VAT należy obliczyć osobno dla każdej stawki. Jeżeli nie można przyporządkować stawki VAT do zwróconego opakowania lub odpadu opakowaniowego, zastosowanie znajdzie proporcja sprzedaży napojów objętych poszczególnymi stawkami.
Jeżeli u danego podmiotu wprowadzającego produkty w opakowaniach poziom zwróconych opakowań lub odpadów opakowaniowych będzie większy niż wprowadzonych do obrotu, to zobowiązanie w VAT nie wystąpi, a nadwyżkę będzie mógł uwzględnić w rozliczeniu w kolejnym roku (lub w następnych latach, jeżeli w kolejnym roku podatnik nadal nie będzie mógł skompensować nadwyżki).
Zarówno podmioty wprowadzające napoje do obrotu, jak i podmioty reprezentujące będą zobowiązane do prowadzenia elektronicznej ewidencji zawierającej niezbędne dane do określenia podstawy opodatkowania oraz kwoty podatku z tytułu kaucji od niezwróconych opakowań i odpadów opakowaniowych.
Wprowadzający produkty w opakowaniach kaucyjnych będą ponosić wkłady finansowe na potrzeby funkcjonowania systemu kaucyjnego na rzecz podmiotów reprezentujących. Kwoty te będą objęte VAT z uwagi na to, że należy je traktować jako wynagrodzenie za świadczenie usług przez podmiot reprezentujący na rzecz wprowadzającego produkty w opakowaniach.
Podmioty reprezentujące obowiązane będą wpłacać środki finansowe jednostkom handlu detalicznego i punktom zbiórki za zbieranie pustych opakowań i odpadów opakowaniowych. Kwoty te również będą objęte VAT z uwagi na to, że traktowane będą jako wynagrodzenie za usługi świadczone przez te jednostki i punkty zbiórki.
Napotkałeś trudności związane z systemem kaucyjnym? Zapraszamy do kontaktu!
Marcelina Fabia, doradca podatkowy, Senior Associate w ENODO Advisors
Jakub Śmiałek, aplikant adwokacki, Consultant w ENODO Advisors.