Dyrektywa VAT[1], po konsultacji z komitetem ds. podatku VAT, zezwala państwom członkowskim na uznanie za jednego podatnika osób mających siedzibę na terytorium tego samego państwa, które będąc niezależnymi pod względem prawnym, są ściśle powiązane pod względem finansowym, ekonomicznym i organizacyjnym. Uznanie kilku podmiotów za jednego podatnika VAT prowadzi do utworzenia tzw. grupy VAT.

Z punktu widzenia rozliczeń podatku od towarów i usług można wskazać na trzy zasadnicze skutki istnienia grupy VAT:

  • czynności wewnątrzgrupowe nie polegają VAT,
  • czynności wykonywane przez spółkę z grupy na rzecz jednostki spoza grupy są traktowane jak czynności świadczone przez grupę,
  • czynności wykonywane przez jednostki spoza grupy na rzecz spółki z grupy są traktowane jako wykonywane na rzecz grupy.

Z dokumentów ze strony KE wynika, że jeszcze w listopadzie 2020 r. Polska planowała wprowadzenie grupy VAT z początkiem stycznia 2021 r. Jak widać, plan ten musiał ulec odroczeniu, również z powodu tego, iż unijny komitet ds. VAT mocno skrytykował zaproponowany przez Polskę kształt uregulowania grupy VAT.

Grupa VAT po polsku

Po pierwsze, planuje się, że grupę VAT w Polsce będą mogli utworzyć jedynie członkowie podatkowej grupy kapitałowej (PGK) zdefiniowanej w ustawie o CIT. Samo to założenie znacznie ogranicza krąg podmiotów, które będą mogły skorzystać z nowego rozwiązania, gdyż na chwilę obecną w Polsce jest około 60 PGK. Restrykcyjne warunki utworzenia PGK dopuszczają jej utworzenie tylko dużym podmiotom. Proponowana regulacja zakłada także, że jeśli grupa straci status PGK, równocześnie straci status grupy VAT.

Poza spełnieniem wymogów dotyczących PGK, grupa VAT musi spełniać także warunki wynikające z samych zapisów Dyrektywy VAT – członkowie grupy VAT powinni być powiązani pod względem finansowym, ekonomicznym i organizacyjnym. W odpowiedzi na zastrzeżenia komitetu ds. VAT dopiero w drugiej wersji proponowanej regulacji Polska określiła, w jaki sposób należy weryfikować istnienie tych powiązań. Ponadto Polska proponuje także wprowadzenie warunków formalnych – takich jak zawarcie w umowie o utworzeniu PGK postanowienia o tym, że podczas jej obowiązywania PGK będzie równocześnie grupą VAT oraz dodanie w nazwie oznaczenia „grupa VAT” lub „GV”.

Pozostałe zagadnienia związane z grupą VAT, które będą uregulowane, to kwestia stosowania współczynnika proporcji przez jej członków oraz sposób prezentacji grupy VAT w rejestrze podatników.

Wstępnie do grup VAT nie będą mogły należeć polskie oddziały zagranicznych przedsiębiorców. W kolejnym piśmie do Komitetu ds. VAT Polska wyjaśniła jednak, że przedstawiona koncepcja dotyczy jedynie formy pilotażowej. Po wstępnym czasie „uczenia się” zarządzaniem i systemem grup VAT planowane jest rozszerzenie regulacji również na małych i średnich podatników. Dodatkowo ponownie zostanie rozważona kwestia uczestnictwa w grupie VAT oddziałów przedsiębiorców zagranicznych oraz konieczności prowadzenia rejestru transakcji wewnątrzgrupowych.

Zalety wprowadzenia grupy VAT

Plusem jest na pewno mniejszy ciężar administracyjny. Dla podmiotów zrzeszonych w grupie VAT spółka dominująca, reprezentująca grupę, składa jedno wspólne rozliczenie VAT i płaci podatek (za który członkowie grupy są odpowiedzialni solidarnie). Ponadto, nie ma obowiązku wystawiania faktur, czy też stosowania mechanizmu podzielonej płatności do transakcji wewnątrzgrupowych, które nie stanowią czynności opodatkowanych dla VAT. Elementem poddającym w wątpliwość realne korzyści z utworzenia grupy VAT jest natomiast planowane wprowadzenie obowiązku prowadzenia elektronicznego rejestru transakcji wewnątrzgrupowych, o którego przedstawienie mogą poprosić organy skarbowe.

W oczekiwaniu na szczegóły

Na chwilę obecną temat przycichł, a na nasze zapytanie Ministerstwo Finansów jeszcze w lutym tego roku odpowiedziało, iż otrzymane od Komitetu ds. VAT wskazania co do kształtu regulacji są obecnie weryfikowane pod kątem bezpieczeństwa instytucji grupy VAT w naszym kraju oraz jej atrakcyjności dla podatników. Z uwagi na wczesny etap prac, projekt tych regulacji nie został jeszcze opublikowany na stronie Rządowego Centrum Legislacji.

Katarzyna Janiak, doradca podatkowy Senior Associate w ENODO Advisors . Specjalizuje się w podatku od towarów i usług.  Jest autorką komentarzy i artykułów o tematyce podatkowej.

[1] Dyrektywa 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz.U.UE.L.2006.347.1 z dnia 11.12.2006).