W pierwszym z serii artykułów omawiających zmiany przewidziane w projekcie tzw. SLIM VAT[1] odnosimy się do regulacji dotyczących Wiążących Informacji Stawkowych.

Na wstępie należy zauważyć, że samo wprowadzenie przepisów o WIS do ustawy o VAT zostało bardzo pozytywnie przyjęte przez podatników, którzy w końcu otrzymali instrument gwarantujący poprawność stosowanych przez nich stawek VAT oraz klasyfikacji świadczeń na potrzeby innych przepisów ustawy o VAT.

Szerszy zakres WIS

Od 1 stycznia 2021 r. świadczenia objęte obowiązkowym MPP z załącznika nr 15 ustawy o VAT miałyby być sklasyfikowane według PKWiU 2015 . Co więcej, klasyfikacji towaru w WIS będzie można dokonywać także według PKWiU, co dotychczas nie było możliwe. Tym samym po wejściu w życie nowych przepisów, podatnicy uzyskają możliwość potwierdzania za pomocą WIS klasyfikacji zarówno towarów, jak i usług pod kątem obowiązku zastosowania MPP. Przepisy przejściowe przewidują, że klasyfikacja towaru według PKWiU będzie mogła być zastosowana także w WIS wydawanych w postępowaniach wszczętych i niezakończonych przed dniem wejścia w życie nowych przepisów.

Kiedy nie można liczyć na wydanie WIS?

Kolejną  zmianą, którą wprowadza projekt SLIM VAT, jest dodanie przepisu stanowiącego, że nie wydaje się WIS w zakresie przedmiotowym wniosku, który w dniu złożenia jest przedmiotem toczącego się postępowania podatkowego, kontroli podatkowej, kontroli celno-skarbowej albo gdy w tym zakresie sprawa została rozstrzygnięta co do jej istoty w decyzji lub postanowieniu organu podatkowego. Na postanowienie o niewydaniu WIS przysługiwać będzie zażalenie. Rozwiązanie to ma uniemożliwić składanie wniosków po wszczęciu kontroli lub postępowania podatkowego w celu uzyskania WIS, która mogłaby być sprzeczna z ustaleniami kontroli lub treścią decyzji bądź postanowienia. Przepis ten ma zapobiec wydawaniu rozbieżnych rozstrzygnięć przez różne organy podatkowe. Także ta regulacja będzie stosowana do postępowań w sprawie wydania WIS wszczętych i niezakończonych przed dniem wejścia w życie ustawy nowelizującej.

WIS nie zawsze ochroni podatnika

Nie da się ukryć, że projektowane przepisy w znacznej mierze mają na celu ochronę budżetu państwa.  WIS nie będą wiązać organów podatkowych w przypadku, gdy ich przedmiot stanowi element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej w związku z wystąpieniem nadużycia prawa. Z wyjaśnień do projektu ustawy wynika jednak, że takie decyzje będą podlegać kontroli sądów administracyjnych, więc podatnik będzie miał możliwość obrony swojego stanowiska wykazując, że nie doszło do nadużycia prawa. Również te przepisy będą miały zastosowane do wszystkich WIS, nawet tych, które wydano przed wejściem w życie nowelizacji.

Wprowadzenie terminu ważności WIS
Następna zmiana to określenie czasowego ograniczenia ochrony WIS. Proponuje się wprowadzenie przepisu, zgodnie z którym WIS oraz decyzje Szefa Krajowej Administracji Skarbowej i Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej o zmianie WIS będą ważne przez okres 3 lat od dnia ich wydania. Aktualnie WIS nie mają terminu ważności, z wyjątkiem sytuacji, w której następuje zmiana przepisów prawa podatkowego odnoszących się do towaru lub usługi będącej przedmiotem WIS, w wyniku której WIS staje się niezgodna z tymi przepisami. Wtedy WIS wygasa z mocy prawa z dniem wejścia w życie takich nowych przepisów. Ponadto, Szef Krajowej Administracji Skarbowej może z urzędu zmienić lub uchylić wydaną WIS w razie stwierdzenia jej nieprawidłowości, a w wymienionych w ustawie o VAT przypadkach, gdy dana WIS nie jest zgodna z przepisami prawa, może zostać zmieniona z urzędu również przez Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej. Na mocy przepisów przejściowych czasowe ograniczenie ważności do 3 lat obejmie także WIS i decyzje o zmianie WIS wydane jeszcze przed wejściem w życie nowelizacji. Pozostaną one ważne przez okres 3 lat od dnia wejścia w życie ustawy zmieniającej ustawę o VAT.

Podsumowanie
Proponowane zmiany są w pewnej mierze korzystne dla podatników, widać jednak, że jednym z głównych celów przyświecających ich wprowadzeniu jest ochrona budżetu państwa i pewne ograniczenie mocy ochronnej wiążących informacji stawkowych. Nowelizacji przeprowadzona tak krótko po wejściu w życie przepisów w tej sprawie pokazuje, że Ministerstwo Finansów nie przemyślało nowego rozwiązania w sposób kompleksowy.

Katarzyna Janiak, doradca podatkowy Senior Associate w ENODO Advisors . Specjalizuje się w podatku od towarów i usług.  Jest autorką komentarzy i artykułów o tematyce podatkowej.

[1] Projekt Ministerstwa Finansów ustawy o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz ustawy – Prawo bankowe z dnia 14 sierpnia 2020 r.